Valse diagnoses

Valse diagnoses | De Tweede Wereldoorlog in Noord-Nederland | Tien artsen in een wereld van list en bedrog. Auteur Willem Molema

Een opvallende advertentie in het Nieuwsblad van het Noorden. Het is 40-45, de Tweede Wereldoorlog. Tien artsen uit de drie noordelijke provincies verklaren boven hun namen en adressen, dat ze geregeld spreekuur houden en hun praktijk uitoefenen. Een bijzondere wervingszin. De advertentie komt landelijk in de publiciteit als de verzetskrant Vrij Nederland de tien namen met de woonplaatsen van de artsen publiceert en deze van commentaar voorziet. Op een honende toon, want de tien artsen zijn NSB-ers, keuringsartsen en allemaal lid van de NSB-organisatie het Medisch Front. Tien artsen uit Groningen, Drogeham, Grijpskerk, Oude Pekela, Assen, Veendam, Onstwedde en Ter Apel onder aanvoering van Dolf Croin, president van de Artsenkamer. ‘Het lijstje van 10’. Hoe komt het dat academici zich als NSB-artsen profileerden en het nationaalsocialisme aanhingen? Met deze hoofdvraag begon Willem Molema, ex-journalist van onder meer het Nieuwsblad (Dagblad) van het Noorden, aan een onderzoek op basis van ‘het lijstje van 10’. Hij onderzocht de dossiers van de artsen, las honderden getuigenissen over keuringen van dwangarbeiders van wie sommigen in Duitsland stierven, en van Joden van wie de meesten in concentratiekampen aan hun einde kwamen. Hij deed nader onderzoek, sprak met (ex)dorpsbewoners en overlevenden. De resultaten zijn weerzinwekkende verhalen over geld, macht, haat, verdriet, angst, klopjachten, dwalingen, onderduikers en bedriegers. Een keiharde strijd op leven en dood. Onthullende verhalen over fraude, de invloed van de NSB, de rol van ‘De beul van Groningen’ en de dood van drie van de tien artsen tijdens de oorlog. Trieste ervaringen van getuigen over de keuringen die meestal niets voorstelden, want de artsen waren slechts medische werktuigen van de nazi’s. Valse diagnoses.